Po zakończeniu tego modułu:

• Będziesz zaznajomiony z koncepcją Inteligencji Emocjonalnej
…Aby lepiej wyposażyć studentów w solidne podstawy teoretyczne

• Nabierzesz umiejętności eksperymentowania i testowania inteligencji emocjonalnej w rzeczywistych warunkach
Użytkownicy poznają podstawy inteligencji emocjonalnej, które pomagają im się odnaleźć w środowisku społecznym

• Zrozumiesz znaczenie samoświadomości i poczucia własnej skuteczności łącząc je z modelem inteligencji  emocjonalnej z EntreComp
... Aby lepiej zrozumieć prawdziwą moc emocji w służbie pozytywnego stanu psychicznego;

• Połączysz świadomość emocjonalną z inteligencją społeczną
Gdzie inteligencja społeczna oznacza umiejętność budowania i pielęgnowania pozytywnych oraz stymulujących relacji międzyludzkich

W module IHF miałeś okazję zapoznać się z oficjalnymi unijnymi ramami kształcenia i szkolenia w zakresie umiejętności przedsiębiorczych oraz w jaki sposób mogą one być strategicznym źródłem odniesienia dla nowych osób na rynku pracy.

Przez „Zasoby” rozumiemy te obszary kompetencji, które są odpowiednimi w celu rozwijania potencjału osobistego oraz materialnego, które są ponadto instrumentalne we wspieraniu upodmiotowienia i profesjonalizacji ludzi.

Pięć kompetencji wymienionych w tym obszarze szkoleniowym zwiększa i wzmacnia Twoją konkurencyjność na rynku pracy jako strategiczna karta przetargowa w poszukiwaniu pracy.

Każda z wymienionych kompetencji stanowi dla Ciebie przedmiot zainteresowania, ponieważ zapewnia najcenniejsze umiejętności potrzebne do rozwoju w biznesie i życiu zawodowym.

1. Samoświadomość i poczucie własnej skuteczności

2. Motywacja i wytrwałość

3. Mobilizowanie zasobów

4. Edukacja finansowa i ekonomiczna

5. Motywowanie innych

Kompetencje zasobów i szanse na zatrudnienie

W szerszym znaczeniu, inteligencja emocjonalna jest rozumiana jako zdolność do rozpoznawania i zarządzania własnymi oraz innymi emocjami/uczuciami oraz konsekwentnego ukierunkowywania swoich działań i myśli.

Źródło: P. Salovey, John D. Mayer, 1990, Inteligencja emocjonalna

Inteligencja emocjonalna przenika wiele badań dotyczących psychologii behawioralnej stosowanej w organizacjach, biznesie i zarządzaniu, przywództwie oraz zasobach ludzkich. Jako taka, koncepcja ta przez wiele lat była (i nadal jest) modnym tematem debaty i dyskusji wśród naukowców i profesjonalistów.

Model EntreComp nie tworzy bezpośrednich powiązań z inteligencją emocjonalną, ale jednocześnie wiele obszarów zainteresowań EntreComp dzieli to samo pole inteligencji emocjonalnej.

Pierwsze badania empiryczne nad rolami, jakie „emocje” odgrywają w naszej codzienności, rozpoczęły się w latach 20. (Averile i Nunley, 1922) badaniem przeprowadzonym w celu zrozumienia, w jaki sposób ludzie pojmują i analizują emocje.

Przez następne 70 lat badania nad inteligencją emocjonalną i „emocjami” zostały zaniechane. Tak było do 1990 roku, kiedy dwóch autorów (John D. Mayer i Peter Salovey) opublikowało przełomowy artykuł zatytułowany po prostu „Inteligencja emocjonalna”, który stał się jednym z najbardziej wpływowych artykułów we współczesnych naukach społecznych.

Inteligencja emocjonalna stała się popularnym zagadnieniem dopiero w 1995 roku za sprawą amerykańskiego eseisty Daniela Golemana, autor światowego bestsellera „Inteligencja emocjonalna. Przełomowa księga, która na nowo definiuje, co to znaczy być mądrym”.

Międzynarodowy sukces tego bestsellera pomógł w upowszechnieniu koncepcji inteligencji emocjonalnej poza kręgami akademickimi i sprawił, że stała się ona niezwykle popularna, nawet wśród ogółu społeczeństwa.

Niezliczona liczba autorów, mówców i badaczy podążyła śladami pozostawionymi przez Mayera, Saloveya i Golemana.

Źródło: www.danielgoleman.info

Na dzień dzisiejszy literatura z zakresu Inteligencji Emocjonalnej jest niezwykle obszerna.

Przez lata koncepcja ta była zmieniana na wiele różnych sposobów. Jednak podstawowe elementy inteligencji emocjonalnej (tj. Ramy inteligencji emocjonalnej) pozostały takie same:

1. Samoświadomość → umiejętność rozpoznawania emocji własnych i innych
2. Samoregulacja → umiejętność rozpoznawania, w jaki sposób emocje własne i innych wpływają na otaczające środowisko
3. Motywacja → umiejętność rozpoznania i wykorzystania czynników napędzających nasze działania
4. Empatia → umiejętność nawiązania relacji z innymi poprzez zrozumienie ich uczuć/emocji
5. Umiejętności społeczne → umiejętność interpretacji dynamiki relacji otaczającej ekosystem

Porównując obydwa modele, nie sposób nie zauważyć wielu różnych sposobów, w jakie są one powiązane i nakładają się na siebie.

Najbardziej godne uwagi połączenia są następujące: 

Jak widać, spośród pięciu kompetencji Zasobów samoświadomość i poczucie własnej skuteczności pozostają tymi, które mają najwyższy poziom spójności z „oryginalnymi” Ramami Inteligencji Emocjonalnej, ponieważ odnoszą się do wszystkich pięciu wymiarów.

Samoświadomość i poczucie własnej skuteczności (2.1) jako „inteligencja” pozwalają ludziom robić postępy, wyznaczać wyższe standardy, być wysoce wiarygodnymi i pewnymi swoich działań, zmierzać w kierunku pożądanych stanów, generować pozytywny wpływ na siebie i otoczenie.

Samoświadomość i poczucie własnej skuteczności to dwa czynniki wzmacniające odporność i postawy ludzkie zorientowane na osiągnięcie celu.

Samoświadomość zawsze była gorącym tematem debat w teologii, filozofii, a ostatnio także fizyce.

Pojęcie świadomości prowadzi intelektualistów i naukowców do zastanowienia przez wiele lat, a nawet stuleci i tysiącleci, odkąd pierwsze ślady „samoświadomości” można znaleźć w bibliografiach greckich filozofów.

Z biegiem czasu pojęcie to nabierało różnych znaczeń, głównie dzięki licznym naukowcom z różnych dziedzin, którzy skupiali się na zjawisku z perspektywy swojej dyscypliny.

Spośród wielu możliwych interpretacji, w kontekście tego modułu opieramy się na teorii psychologii społecznej zaproponowanej przez dwóch autorów w 1972 roku.

Samoświadomość to psychologiczny proces autoregulacji, który pozwala ludziom ukierunkować swoje zachowania na korzystne i bardziej pożądane myśli i uczucia.

Żródło: Duval, Shelley; Wicklund, Robert A. (1972). Teoria obiektywnej świadomości

Proces samoświadomości przenika wszystkie dziedziny życia i jest podstawowym mechanizmem pomagającym ludziom w podtrzymywaniu (i wzmacnianiu) działań i postaw, które wywołują pozytywne skutki.

Będąc bardziej wrażliwym na mechanizmy samoświadomości (tj. będąc bardziej szczerym i otwartym na siebie), trenujesz swój umysł, aby był:

• Reagujący na środowisko zewnętrzne
• Świadomy swoich potrzeb, aspiracji i długoterminowej wizji
• Biegły w ocenie swoich mocnych stron i otaczających możliwości
• Świadomy swoich słabości i niepewności
• Odporny na zewnętrzne przeciwności
• Pewny swoich możliwości

Pamiętaj, że nie dotyczy to tylko życia zawodowego, ale może bardzo korzystnie wpłynąć na twoje relacje z członkami rodziny i rówieśnikami.

Źródło: www.albertbandura.com

Poczucie własnej skuteczności jest odbiciem wewnętrznych przekonań, sił i czynników motywacyjnych, które prowadzą do „wykonywania sposobów działania wymaganych do radzenia sobie z potencjalnymi sytuacjami”.

Źródło: Bandura, Albert (1982). “Mechanizm poczucia własnej skuteczności w ludzkiej sprawczości”. American Psychologist. 37 (2): 122–147

Według Bandury poczucie własnej skuteczności wywodzi się z trzech przekonań:

• Wiary w to, jak zrealizować zadanie, aby coś osiągnąć
• Wiary we własne kompetencje realizacji powierzonych zadań
• Wiary, iż zaplanowane zadanie przyniesie pożądany efekt

Z drugiej strony, wspomniany system przekonań jest generowany z czterech źródeł informacji:

• Doświadczeń bezpośrednich (tj. know-how, czyli wskaźników zdolności)
• Doświadczeń pośrednich (tj. porównywania z działaniami innych i kierunków działań w podobnych kontekstach)
• Wpływu rówieśników
• Stanów fizjologicznych i emocjonalnych

Zazwyczaj przekonania o własnej skuteczności wywodzą się z trzyetapowego procesu:

• Kształcenie i szkolenie w zakresie wymaganych umiejętności/kompetencji na podstawie doświadczeń bezpośrednich i pośrednich
• Testowanie w „bezpiecznym środowisku” (tj. rodzina i rówieśnicy)
• Pilotaż nowo nabytych umiejętności/kompetencji w „niepewnym środowisku” (tj. praca i życie codzienne)

Budowanie poczucia własnej skuteczności oznacza aprobatę ze strony innych. Proces może zaszkodzić samoocenie, jeśli dana osoba żywi uprzedzenia – uniemożliwiając uzyskanie spostrzeżeń i wskaźników do samodoskonalenia.

Poczucie własnej skuteczności Bandury jest wymiarem samoświadomości w praktyce. Te dwie koncepcje są ze sobą ściśle powiązane, ponieważ poczucie własnej skuteczności opiera się na samoświadomości i odwrotnie, poprzez ciągły cykl ulepszeń.

• Samoświadomość jest pełną kontrolą i prowadzi do ostatecznej diagnozy najbardziej krytycznych obszarów interwencji
• Poczucie własnej skuteczności to proces przystosowania i nie należy do najłatwiejszych, ponieważ obejmuje błędy, korekty, strategie doskonalenia oraz długi cykl testowania i walidacji.

Po serii udanych publikacji na temat inteligencji emocjonalnej, w 2006 roku Daniel Goleman ponownie zyskał popularność dzięki swojej nowej książce „Społeczna inteligencja. Nowa nauka o relacjach międzyludzkich”.

Książka zagłębia się w umiejętności społeczne i relacyjne pierwotnie zawarte w piątym wymiarze Ram inteligencji emocjonalnej i, zgodnie z oczekiwaniami, odniosła wielki sukces wśród organizacji, przedsiębiorstw i ogółu społeczeństwa.

Pojęcie inteligencji społecznej jest mniej rozpowszechnione w porównaniu z inteligencją emocjonalną, głównie ze względu na to, że jest ono w większości kojarzone z innymi zjawiskami.

Znów Goleman przyczynił się do spopularyzowania tego terminu, ale jego prawdziwych początków należy doszukiwać się na początku ubiegłego wieku za sprawą amerykańskiego psychologa Edwarda Lee Thorndike'a.

Inteligencja społeczna została wprowadzona jako specyficzny wymiar trójpłaszczyznowego modelu rozwoju intelektualnego opartego na:

• Abstrakcyjnej inteligencji
• Inteligencji mechanicznej
• Inteligencji społecznej

Inteligencja społeczna zmienia znaczenie w zależności od obszarów zainteresowań/dyscyplin, w których koncepcja znajduje zastosowanie. Dlatego dysponujemy Inteligencją Społeczną w kontekście:

• Wpływów społecznych (na gorsze lub na lepsze) na inteligencję człowieka
• Inteligencji grupowej
• Umiejętności zrozumienia - jak budować i pielęgnować pozytywne i stymulujące relacje międzyludzkie

W kontekście tego modułu szkoleniowego będziemy odnosić się do tego ostatniego.

Zgodnie z inteligencją emocjonalną, inteligencja społeczna jest zwykle ujęta w pięciowymiarowy model, który uwzględnia:

• Świadomość sytuacyjna – środowisko, którym dzielisz się z innymi ludźmi oraz ich chęć do interakcji i uczestniczenia z tobą w działaniach „społecznych”
• Obecność – spostrzeżenia i sygnały wskazujące na ich stany emocjonalne (ton głosu, postawa itp.)
• Autentyczność – to, co postrzegają od nas inni
• Przejrzystość – nasza umiejętność dzielenia się w jasny i szczegółowy sposób pomysłami, informacjami i opiniami, które pomogą nam zdobyć ich zaufanie
• Empatia – proces identyfikacji ze stanami emocjonalnymi i uczuciami innych osób

Empatia reprezentuje najbardziej wyrafinowany wymiar struktury, ponieważ oznacza ogromną wiedzę i opanowanie samej struktury.

Nawiązanie relacji opartej na empatii wymaga dwojakiego wysiłku:

• Świetna samoświadomość i poczucie własnej skuteczności
• Wielka autentyczność i jasność naszych intencji

Wszelkie niedopasowanie lub błędna interpretacja może wywołać całkowicie odwrotny skutek, szkodząc nie tylko relacjom, ale także naszej reputacji i tożsamości.

Istnieją trzy główne kluczowe składniki, które pomagają w nawiązaniu relacji opartych na empatii:

• Troskliwość – okazywanie szczerej troski o dobro psychiczne i fizyczne innych osób
• Docenienie – docenianie i uznawanie opinii innych, przy jednoczesnym pokojowym wyrażaniu odmiennego zdania (jeśli występują)
• Akceptacja – wspieranie i podtrzymywanie ludzi wokół ciebie, ćwiczenie aktywnego słuchania, pielęgnowanie dialogu i wspólnego zrozumienia

Przed koncepcją ram inteligencji emocjonalnej Golemana, Salovey i Mayer wymyślili własne ramy odniesienia dla inteligencji emocjonalnej, zdefiniowanego Modelu Zdolności, który sugeruje własną zdolność do przetwarzania natury swoich wyobrażeń

W publikacji z 2004, dwaj autorzy zdefiniowali inteligencję emocjonalną jako:

…zdolność rozumowania na temat emocji w celu wzmocnienia myślenia. Obejmuje umiejętności dokładnego postrzegania emocji, uzyskiwania dostępu do emocji i ich generowania w celu wspomagania myśli, rozumienia emocji i wiedzy emocjonalnej oraz refleksyjnego regulowania emocji w celu promowania rozwoju emocjonalnego i intelektualnego

Źródło: Mayer JD, Salovey P, Caruso DR (July 2004). “Inteligencja emocjonalna: Teoria, Wnioski oraz Następstwa”. Psychological Inquiry. 15 (3): 197–215.

Inteligencja emocjonalna to „kompas” społeczny, który daje ludziom wskazówki jak orientować się w zachowaniach, działaniach i reakcjach na bodźce zewnętrzne i wewnętrzne.

Ta umiejętność jest podobna do procesu samoregulacji mówiącej o samoświadomości i poczuciu własnej skuteczności. Konstrukcja Modelu Umiejętności opiera się na czterech różnych zdolnościach, którymi są:

• Postrzeganie emocji
• Wykorzystywanie emocji
• Zrozumienie emocji
• Zarządzanie emocjami

Wymiar Percepcji modelu zakłada zdolność do wykrywania i rozpoznawania cech, którymi charakteryzują  emocje.

Ta warstwa modelu reprezentuje pierwszy budulec świadomości emocjonalnej, ponieważ jest ona instrumentalna dla funkcjonowania wszystkich innych procesów poznawczych opartych na emocjach.

Wyższe stany świadomości percepcyjnej obejmują również czynniki kulturowe, które mogą pretendować jako dalsze nośniki znaczeń i artefakty społeczne, mające duży wpływ dla rozwoju relacji.

„Wykorzystanie” emocji implikuje zdolność ich łączenia w sieć, dekodowania ich znaczenia i przenoszenia ich w celu utrzymania innych zdolności poznawczych – takich jak kreatywność, myślenie krytyczne.

Innymi słowy, używanie emocji oznacza wykorzystanie ich pełnego potencjału do generowania znaczących pomysłów, myśli i rozwiązań.

Podczas gdy percepcja odnosi się do zdolności ludzi do „wykrywania” emocji, wymiar rozumienia odnosi się do umiejętności uchwycenia ich pochodzenia, odczytania i rozszyfrowania relacji między nimi, zrozumienia ich odcieni i sposobu, w jaki mogą ewoluować w czasie.

Zrozumienie emocji wymaga dużej wrażliwości na otoczenie zewnętrzne, ponieważ często najbardziej znaczące spostrzeżenia wydają się znacznie mniej namacalne niż to, co możemy sobie wyobrazić.

Na przykład w komunikacji niewerbalnej można znaleźć dużo więcej gestów, niż mogą wyrazić słowa…

Zarządzanie emocjami reprezentuje Model Umiejętności.

Osoby, którym uda się opanować inteligencję emocjonalną, mogą nawiązywać relacje z otaczającym środowiskiem w sposób, który pozwala im być niezwykle sprawnym, skutecznym i wydajnym w tym, co robią (tj. w rozwoju zawodowym, relacji sentymentalnej itp.).

Nie chodzi tu o manipulację, osoby „świadome emocjonalnie” rozpoznają i dowartościowują uczucia innych ludzi, jednocześnie wspierając ich w ich potrzebach i ścieżkach rozwoju.